مراسم تجلیل از موسوعه علمی و فقهی «آیات‌الأحکام» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، در مراسمی که به منظور تجلیل از موسوعه علمی و فقهی «آیات‌الأحکام» برگزار شد،  آیت‌الله جعفر سبحانی (مدظله‌العالی)، از مراجع عالی‌قدر تقلید، ضمن گرامی‌داشت این اثر ارزشمند، آن را عملی بسیار گران‌سنگ توصیف کردند.

وی با تأکید بر روش ممتاز فقه شیعه در تنظیم آیات‌الأحکام بر اساس منابع معتبر فقهی، این شیوه را نشانه‌ای از عمق و انسجام علمی در حوزه‌های علمیه دانست و بر ضرورت تداوم چنین تلاش‌هایی در عرصه پژوهش‌های دینی تأکید کرد.

این مرجع عالی‌قدر تقلید در آغاز سخنان خود، ضمن تبریک به مناسبت تدوین این اثر ارزشمند، بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتاب الله تأکید کرد: در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا می‌توان از آیات الهی بهره‌برداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، چه تضمّنی و چه التزامی. سپس به سراغ روایات و دیگر منابع برویم.

 آیت‌الله سبحانی روش فقه شیعه در نگارش آیات‌الاحکام را بسیار ممتاز دانست و بیان کرد که این سبک شیعه مورد اعجاب برخی از علمای اهل سنت، از جمله مصری‌ها، قرار گرفته است.

استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم همچنین تأکید کرد که آیات فراوانی در قرآن کریم وجود دارد که قابلیت استناد در استنباط احکام فقهی را دارند، اما در آثار فقهای پیشین کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. وی به عنوان نمونه، به بهره‌گیری از داستان حضرت موسی و شعیب (علیهم‌السلام) برای اثبات عدم لزوم تعیین مهریه در عقد، و نیز طرح بحث خیار در مهریه اشاره کردند.

 آیت‌الله سبحانی ضمن تقدیر از تدوین مجموعه ۲۲ جلدی موسوعه، نکته‌ای مهم را در راستای ارتقای کارایی این اثر مطرح کرده و افزود: این موسوعه برای بزرگان، مراجع و اهل تحقیق بسیار ارزشمند و سودمند است، اما ضروری است نسخه‌ای تلخیص‌شده از آن تهیه شود تا جوانان و ناظرانی که در پی فهم سریع و اجمالی مطالب هستند نیز بتوانند بهره‌مند شوند.

این مرجع عالی‌قدر تقلید، تلخیص این اثر در قالب سه یا چهار جلد را مناسب دانست؛ مشروط بر آن‌که به اصل مطالب آسیبی وارد نشود. 

آیت‌الله سبحانی همچنین بر اهمیت قلم و سبک نگارش تأکید کرد و خواستار بهره‌گیری از نویسندگانی توانمند و آشنا با ادبیات روز شدند تا کتب علمی حاوی تعابیر امروزی، فاخر، و به‌ دور از کهنگی یا نارسایی‌های زبانی باشد.

وی با اشاره به محدودیت‌های موجود در زمینه انتشار آثار در داخل کشور، بیان کرد: متأسفانه فعالیت‌های انتشاراتی ما محدود به فضای بسته داخلی است؛ تنها می‌توانیم این آثار را در شهرهایی مانند تهران و مشهد عرضه کنیم. اما رساندن آن‌ها به کشورهایی مانند مصر، لبنان، مناطق غربی یا آفریقا برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد.

 آیت‌الله سبحانی تأکید کرد که انتشار این کتاب در چنین مناطقی، می‌تواند گواهی روشن بر رشد فقه شیعه باشد.

همچنین آیت‌الله جعفر سبحانی در یادداشتی ارزشمند، موسوعه آیات‌الاحکام پژوهشکده باقرالعلوم (علیه‌السلام) را اثری جامع و نفیس دانستند که بر اساس مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تدوین شده و همراه با مقایسه دیدگاه‌های دیگر مذاهب است. وی تصریح کرد: «قرآن مجید نخستین منبع برای استنباط احکام شرعی است و این موسوعه کوشیده با گردآوری موضوعی آیات مربوط به طهارت، نماز و دیگر ابواب، منبعی جامع و ارزشمند در اختیار پژوهشگران قرار دهد.» ما این اثر ارزشمند را که نتیجه تلاش گروهی از محققان کوشا در این زمینه است، شایسته تقدیر و تحسین می‌دانیم.

پیش از سخنان حضرت آیت‌الله سبحانی، حجت‌الاسلام سیدعلی موسوی، رئیس پژوهشکده باقرالعلوم (علیه‌السلام)، این اثر را نعمتی الهی برای حوزه مبارکه شیعه دانست و اظهار داشت: تدوین این موسوعه، موجب شگفتی و تحسین علمای اهل سنت شده است.

حجت‌الاسلام قدرت انصاری، مدیر و از مؤلفان موسوعه نیز گزارشی از بخش‌های چهارگانه تدوین ارائه کرد که شامل: بررسی کتب مدون، استخراج حدود ۸۰ آیه جدید که در آثار قبلی نیامده بود، اختصاص دو و نیم تا سه جلد به مسائل مستحدثه و استخراج قواعد فقهی از آیات بوده است.

وی وجوه تمایز این موسوعه را جمع‌آوری منظم روایات، گردآوری نظرات فقهای بزرگ شیعه و تطبیق با نظریات مذاهب اهل سنت ذکر کرد و از برنامه آتی برای تلخیص و ترجمه اثر به زبان‌های فارسی و عربی خبر داد.

در پایان این مراسم، درخواست شد تا حضرت آیت‌الله سبحانی در برنامه رونمایی موسوعه «آیات‌الأحکام» که با حضور علمای شیعه و اهل سنت برگزار خواهد شد شرکت کنند و در صورت عدم حضور، با پیام یا یادداشتی این حرکت علمی را حمایت و تقویت نمایند.

همچنین آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه از زحمات پژوهشگران «موسوعه آیات‌الاحکام» در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام) تقدیر و تشکر کرد.